از انواع نقشه های ساختمانی چه می دانید؟

از انواع نقشه های ساختمانی چه می دانید؟ نقشه یا plan مجموعه ای از طراحی های دو بعدی است که جهت توصیف یک محل یا برقراری ارتباط ساختمان سازی و همچنین دستور العمل های ساخت مورد استفاده قرار می گیرد. به طور معمول نقشه ها بر روی کاغذ کشیده یا چاپ می شوند، بعضی افراد نیز ترجیح می دهند نقشه ها را به صورت فایل های دیجیتالی داشته باشند.

نقشه ها عموما جهت اهداف تکنیکالی همانند مهندسی و معماری مورد اسفاده واقع می شوند. به طور کلی انواع نقشه های ساختمانی شامل سه نوع نقشه می شود: نقشه های معماری، نقشه های سازه ای یا محاسباتی و نقشه های تاسیساتی.

هر یک از انواع نقشه های ساختمانی به نوعی بخشی حیاتی از پروژه ساخت و ساز هستند که شکل پایانی ساختمانی ناموجود را تصویر گری می کنند. نقشه ها امکان نظارت بر پیشرفت کار از برنامه ریزی تا ساخت و اجرای مراحل پروژه ساختمانی را نیز میسر می کنند.

نقشه های معماری

نقشه های معماری در طراحی و ساخت پروژه های ساختمانی، یک بخش اساسی هستند که نحوه پیاده سازی افکار و ایده های طراح را ارائه می دهند و به شکلی دقیق و واضح بیان می کنند عناصر مختلف در کجا و چگونه ساخته شوند.

در واقع پلان های معماری مجموعه نقشه هایی می باشند که جهت ایجاد چشم اندازی دقیق تر به مجریان پروژه سپرده می شوند تا نسبت به خصوصیات ساختمان اعم از پلان طبقات، مقیاس های اندازه گیری، ابعاد و سایر موارد، دور نمای بهتری داشته باشند.

پلان های معماری که یک تصویر از برش افقی فرضی هستند که از ارتفاع دو سوم هر طبقه می گذرد و امکان دیدن قسمت های مختلف ساختمان را از بالا ایجاد می کنند انواع گوناگونی دارند. انواع مختلف پلان های معماری شامل سایت پلان یا پلان موقعیت، پلان طبقات، پلان مبلمان و همچنین پلان بام یا شیب بندی می باشند.

نقشه های سازه ای (محاسباتی)

نقشه های سازه ای حاوی مجموعه ای از اطلاعات، عناصر و علائم جهت چگونگی ساخت می باشند. در این نوع نقشه ها آن چه توسط مهندسان مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد این است که سازه تحت بار های مختلف به چه شیوه ای رفتار می کند. در واقع این نوع نقشه ها ارائه دهنده اطلاعاتی در باره عناصر باربر سازه اعم از اتصالات، مقدار و نوع متریال، مشخصات مکانیکی اعضا، اندازه، ابعاد و دیگر موارد هستند.

به طور کلی انواع نقشه های سازه  چه بتنی و چه فلزی، جزئیات اعضای باربر همانند تیر، ستون، فنداسیون، سازه نگهبان و همچنین اعضای مهار بندی، سقف و دیگر موارد را نشان می دهند. این نقشه ها که توسط مهندسین محاسب بر اساس مقررات ساخت و ساز و از طریق نرم افزار های مربوط طراحی می گردند در اختیار عوامل اجرایی کار قرار داده می شوند تا شیوه های ساخت روند درستی را طی کند.

نقشه های تاسیساتی

پس از طراحی پلان های معماری و سازه نوبت به تهیه پلان های تاسیساتی می رسد. پلان های تاسیساتی شامل نقشه های تاسیسات الکتریکی و تاسیسات مکانیکی می شود. پلان های تاسیسات الکتریکی حاوی طراحی سیستم های سیم کشی ساختمان و همچنین دستگاه های الکتریکی مربوط به توزیع برق، آنتن مرکزی، تلفن و سیستم های دیگری همانند سوئیچ ها می باشند.

همچنین این نقشه ها اطلاعات مربوط به استاندارد های ایمنی را نیز در بر می گیرند. پلان های تاسیسات مکانیکی اطلاعات دقیقی در ارتباط با فاضلاب و تاسیسات آب رسانی، تاسیسات حرارتی، برودتی، گاز رسانی و تهیه مطبوع را شامل می شوند.

استفاده از این نوع نقشه ها که هدف از آن ها در واقع به نوعی مقابله با قانون طبیعت است برای نصاب ها و مهندسین کار آسانی می باشد. نقشه  کشی پلان های تاسیسات شامل انواع نقشه کشی تاسیسات بهداشتی، گرمایی، گاز رسانی و تاسیسات آتش نشانی است.

اهمیت نقشه های ساختمانی

در اجرای یک پروژه ساختمانی انواع نقشه های ساختمانی مهمند. زیرا اجرای صحیح و اصولی پروسه ساخت و ساز در همین نقشه ها نهفته است. به بیانی دیگر در صورتی که نقشه ها به درستی طراحی نشده باشند و اطلاعات لازم به دقت و به مقدار کافی  از طریق آن ها منتقل نشود اجرای پروژه با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد.

مشکلاتی اعم از افزایش هزینه ساخت، ساخت و ساز غیر اصولی، به تاخیر افتادن برنامه ریزی های زمانی و همچنین عدم درک صحیح از پروسه ساخت. تمامی نقشه های اجرایی ساختمان باید قبل ازآنکه تصمیمی گرفته شود برای ساخت آنها باید حتما توسط مهندس های مربوطه به تایید برسند.

چنانچه پلان های ساختمانی در همان فاز یک متوقف گردند چگونه می توان دیتیل های مربوط به مراحل دیگر را اجرا کرد. در این صورت حتی نمی توان فاصله میلگرد های طولی فونداسیون را تعیین کرد.

نکات مهم در نقشه های ساختمانی

در تهیه انواع نقشه های ساختمانی رعایت چندین نکته ضروری است که به اختصار به چند مورد از آن ها مانند اشاره می کنیم. درج مهر و امضای مهندسان معمار و محاسب، اطلاعات نقشه و علامت شمال و جهت قبله، مشخص شدن موقعیت استقرار ساختمان ها و خیابان ها و توقفگاه خودرو ها، تعیین خطوط اصلی طرح معماری طبق مصوبه روی نقشه شهرداری لازم می باشد.

نقشه های سازه باید با طرح معماری اعم از ستون ها و بادبند ها مطابق باشد. نقشه های تاسیسات برق و مکانیک نیز بایستی منطبق بر نقشه های معماری باشند. ابعاد و فواصل ساختمان و زمین و نورگیر ها بر حسب متر و طبق مصوبه شهرداری به طور کامل اندازه گیری گردد. محوطه سازی همراه با جزئیات مشخص شود. نقشه طبقات به تفکیک هر طبقه و نقشه سقف های کاذب با ذکر مصالح و نوع سقف و ارتفاع مفید آن از کف نیز تعیین شود.

بدون شک استفاده از لوازم جانبی مرغوب مانند اسپیسر ها اعم از اسپیسر پلاستیکی و اسپیسر بتن در تمام مراحل اجرای پروژه ساخت مهم و تاثیر گذار است و چنانچه به طور متناسب با سازه و سایر شرایط ساخت به کار برده شوند موجب استحکام آن می گردند.

اهمیت نقشه خوانی

در اجرای پروژه های ساختمانی تسلط بر خواندن انواع نقشه های ساختمانی برای مهندسین مربوطه ضروری است. به گونه ای که مهندس معمار از جهت ترسیم و پیاده سازی ایده های طراحی اش بی تردید به نقشه کشی و مهارت نقشه خوانی نیازمند است. مهندس سازه نیز به علت مدل سازی باید به این مهارت مسلط باشد. چرا که  مدل سازی از روی نقشه های معماری صورت می گیرد.

مهندس ناظر به این دلیل که نظارت بر اجرای پروژه را بر عهده دارد و موظف است آنچه اجرا شده را با آنچه در نقشه مورد تایید موجود است مطابقت دهد ضروری است که خواندن انواع نقشه های ساختمانی اعم از معماری و سازه و تاسیسات را بداند. همچنین مهندس مجری که ساختمان تحت نظر او باید مطابق نقشه های تایید شده اجرا گردد و چنانچه در نقشه های ساختمانی با ابعاد زمین مغایرتی باشد باید به مالک و مراجع ذیصلاح گزارش کند.

سخن پایانی

انواع نقشه های ساختمانی شامل سه نوع نقشه می شود: نقشه های معماری، نقشه های سازه ای یا محاسباتی و نقشه های تاسیساتی. هر یک از انواع نقشه های ساختمانی به نوعی بخشی حیاتی از پروژه ساخت می باشند که شکل پایانی ساختمان بنا نشده را تصویر گری می کنند. در اجرای یک پروژه ساختمانی انواع نقشه های ساختمانی مهمند. چرا که اجرای صحیح و اصولی پروسه ساخت و ساز در همین نقشه ها نهفته است.

به عبارتی دیگر چنانچه نقشه ها به درستی طراحی نشده باشند و اطلاعات لازم به دقت و به مقدار کافی  از طریق آن ها منتقل نشود اجرای پروژه با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد. مشکلاتی اعم از افزایش هزینه ساخت، ساخت و ساز غیر اصولی، به تاخیر افتادن برنامه ریزی های زمانی و همچنین عدم درک صحیح از پروسه ساخت.

مراحل ترسیم نقشه های ساختمان کدام است؟

این مراحل شامل فاز صفر یا مطالعاتی، فاز دو، فاز سه و نقشه های ازبیلت می شود.

نقشه خوانی چیست؟

نقشه خوانی عبارت است تشخیص و درک تمام اطلاعات و علائم موجود در نقشه و بیان آن ها.

آیا استفاده از لوازم جانبی در اجرای دقیق نقشه های ساختمانی و پروژه ساخت موثر است؟

بدون شک استفاده از لوازم جانبی مرغوب مانند اسپیسر ها اعم از اسپیسر پلاستیکی و اسپیسر بتن در تمام مراحل اجرای پروژه ساخت مهم و تاثیر گذار است و چنانچه به طور متناسب با سازه و سایر شرایط ساخت به کار برده شوند موجب استحکام آن می گردند.