اسپیسر بتنی چیست ؟

اسپیسر بتنی چیست و چرا باید از اسپیسر بتنی استفاده کنیم؟ پاسخ به این سوال، در گرو بررسی چند فاکتور کلیدی و مهم است. در این مقاله کوتاه، سعی داریم تا با بررسی این فاکتور ها و بررسی انواع آن به شما در شناخت و انتخاب اسپیسر بتن مورد نظرتان کمک کنیم.

امروزه ساخت و ساز بر اساس ضوابط طراحی و اجرایی استاندارد به ویژه مقررات ملی ساختمان ایران ، یکی از مهمترین فاکتور های صنعت ساختمان تلقی می شود. تمام کشور های پیشرفته، در صنعت ساختمان خود از تکنولوژی و فناوری های روز ، که آزمونهای آزمایشگاهی ویژه‌ای را پشت سر گذاشته باشد و مغایرتی با ماهیت سازه نداشته باشند استفاده می‌کنند.

شاید بحث پیرامون ضوابط ساختمانی ، چه در زمینه طراحی و چه در زمینه اجرایی، ساعت ها که نه بلکه روز ها به طول بی‌انجامد. ما نیز در چنین مقاله‌ای هرگز نمی توانیم تمام مباحث و مطالعاتی که در این زمینه مطرح شده باشد را پوشش دهیم. یکی از موضوعات مهم صنعت ساخت و‌ ساز ، فارغ از کاربری و زمینه ساخت ، نحوه اجرای صحیح اسکلت سازه می باشد.

اسکلت سازه ، همانطور که از نامش پیداست ، شاید مهم‌ترین بخش یک ساختمان باشد که در صورت کوتاهی در اجرا ، عواقب زیان  باری را به دنبال دارد. خطا های انسانی و حتی ماشینی در این بحث به میزان بسیار زیادی رخ داده و مطمئنا هرگز نمیتوان از این دست از اتفاقات چشم پوشی کرد. این بر کسی پوشیده نیست که اجرای صحیح اسکلت ساختمان بر اساس ضوابط ، یک تیم مجری و مدیریت حرفه‌ای میخواهد. اما گاهی حتی ، در اجرای حرفه‌ای ترین ها نیز امکان پیش آمدن خطا نیز هست.

یکی از مهم‌ترین فاکتور های اجرای اسکلت پیش از بتن ریزی ، بحث زیرسازی و آماده سازی المان های سازه‌ای می باشد که اگر برای یک ساختمان بتن آرمه در این بحث کوتاهی شود، از عمر ساختمان‌ها کاسته خواهد شد.

مش بندی ، آرماتور بندی و کلاف کردن میلگرد ها و تامین کاور بتن روی میلگردها ، در مبحث 9 مقررات ملی ساختمان ایران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یکی از عمده‌ترین مسائل عدم اجرای چیدمان و نوع میلگرد در سازه های بتنی است که باید توسط مهندس ناظر یا مهندسین مجری مورد توجه قرار گیرد.

اما موضوع دیگر ، اطمینان از ثابت ماندن میلگرد های کلاف شده در درون کار ، به هنگام بتن ریزی می‌باشد. گاهی در صورت قالب بندی به بهترین شکل هم ، میلگرد ها به هنگام بتن ریزی جابجا می‌شوند. این اتفاق باعث می شود تا میلگرد به میزان مناسب توسط بتن پوشیده نشده و امکان بروز خوردگی ، منبسط و منقبض شدن میلگرد می شود. بر طبق مطالعات به عمل آمده در آزمایشگاه های متعدد ، هر دو میلی متر کاهش ضخامت بتن پوششی میلگرد ، عمر سازه نیز تا 5 سال کاهش پیدا میکند. پیامد این اتفاق باعث ایجاد ضعف سازه‌ای خواهد بود.

در مدت زمان کوتاهی که صنعت ساختمان به طور خاص ، تبدیل به یک علم شده و مهندسین در سراسر جهان وسواس و اهمیت بسیاری نسبت به پروژه های خود پیدا کردند ، آزمون و خطا های بسیاری برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی انجام شده است. یکی از ابزار های کاربردی در این زمینه ، اسپیسر بتن می باشد.

با جستجویی ساده در اینترنت می توانید عکس اسپیسر و انواع اسپیسر بتن را با انواع ابعاد اشکال ببینید. از اسپیسر آرماتور بندی و یا اسپیسر فنداسیون در صورت به کار گیری و اجرای صحیح ، که پس از پایان بتن ریزی با اسکلت بنا یکی می شوند ، می توانند تا حد بسیار زیادی ، استحکام و ‌پایداری سازه را ضمانت کنند. اسپیسر یا همان فاصله گذار ابزاری بسیار کاربردی و مقرون به صرفه اقتصادی بوده که از پوشش مناسب میلگرد با بتن اطمینان برقرار می کند.

اسپیسر ها با تنوع بسیار زیاد در جنس ، شکل و کاربری ، طراحی و تولید می شوند. پلاستیک ، انواع فلزات و فیبر سه مورد از متریال هایی هستند که میتوان با آنها اسپیسر تولید کرد. اما جدای از این سه ، متریال چهارمی هم وجود دارد که بتوان با آن اسپیسر ساخت و آن ، خود بتن است.

 

گروه تولیدی اسپیسر شاپ با تولید انواع اسپیسرهای بتنی طبق مبحث 9 مقررات ملی ساختمان ایران جهت تامین نیاز مهندسین و فعالان صنعت ساختمان اقدام نموده است

 

استفاده از اسپیسر بتنی از پیش ساخته مزایای بیشماری دارد که در ادامه مفصل تر به بحث پیرامونش خواهیم پرداخت. بتن با عیار مشخص ، در قالب های آماده ریخته می شود و پس از گرفتن خود ، از قالب جدا شده و آماده جایگذاری در پروژه های مختلف می باشد. انواع ساخت و ساز ها و کار های عمرانی در سراسر دنیا انجام می شوند و این طبیعی است که اسپیسر ها نیز برای کاربری ها مختلف سازه ای تولید شوند. اسپیسر های بتنی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

تا به اینجا با دلیل استفاده از اسپیسر ها به خوبی آشنا شدیم. اما بیایید برگردیم به پرسش ابتدای مقاله ، اینکه چرا از اسپیسر بتنی استفاده کنیم؟

اسپیسر ها تنوع بسیاری دارند. این نیز طبیعی است که هر کدام از جنس های مختلف اسپیسر ها کارایی و مزایای خاص خود را دارا باشد. عموم مدیران پروژه با توجه به نظارت بر خرج کرد های پروژه ، ترجیح بر این دارند که تمام اتفاقات در یک پروژه تا آن جایی که از کیفیت سازه کم نکند ، با کمترین هزینه رخ دهند. از همین رو استفاده از اسپیسر های پلاستیکی را بیشتر می پسندند. چرا که این اسپیسر ها بسیار ارزان تر هستند.

ما نیز کیفیت اسپیسر ها پلاستیکی را زیر سوال نمی بریم. اما استفاده از اسپیسر بتنی یا فلزی نیز مزایایی دارد که اسپیسر پلاستیکی ندارد. ما البته در این بحث به طور خاص در مورد اسپیسر بتنی صحبت میکنیم.

در ادامه به بررسی مزایا و معایب اسپیسر بتنی خواهیم پرداخت. در پایان با معرفی انواع اسپیسر های بتنی به جمع بندی خواهیم رسید تا به شما در شناخت و انتخاب اسپیسر های بتنی کمکی هر چند کوچک کرده باشیم.

مزایای استفاده از اسپیسر بتنی

قبل از هر چیز باید این را بدانیم که ماهیت های اجزای سازه هرچقدر که به یکدیگر نزدیک تر باشد ، پایداری سازه نیز در طولانی مدت بیشتر خواهد بود. پس با این دید ، قبل از بررسی مزایای استفاده از اسپیسر بتنی به شکل مجزا ، خوب است این را در نظر داشته باشیم که ماهیت اسپیسر های بتنی با ماهیت بتن نیز یکی می باشد. این مزیتی است که هیچ کدام از سایر انواع اسپیسر ها نمی توانند ادعای داشتن آن را بکنند. حال به بررسی مزایای استفاده از اسپیسر های بتنی خواهیم پرداخت.

• مقاومت فشاری بیشتر

اسپیسر های بتنی نسبت به اسپیسر های پلاستیکی مقاومت فشاری بیشتری دارند. اگر از اسپیسر های پلاستیکی استفاده کرده باشید ، مطمئن هستم که تعداد بی شماری از آنها در زیر فشار بار وارد شکسته شدند و یا تغییر شکل دادند. در این صورت امکان تعویض اسپیسر دفرمه شده نیز کاری زمان بر و دشوار است. در اکثر کارگاه های ساختمانی نیز این رخداد از درجه اهمیت زیادی برخوردار نیست و از آن چشم پوشی می شود.

اما در صورت استفاده از اسپیسر های بتنی ، با اندکی هزینه بیشتر ، می توان از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کرد. برای اطمینان حاصل نمودن از این اتفاق ، بهتر است عیار بتن تولیدی اسپیسر های بتنی با عیار بتن درجا یا شرکتی یکی باشد.

• مقاومت در برابر حرارت و تغییر شکل

تغییرات آب و هوایی در زمان اجرای پروژه و بتن ریزی و همچنین حرارت تولید شده از خود بتن پس از بتن ریزی ، گاهی باعث ایجاد تغییر شکل در اسپیسر هایی از جنس پلاستیک یا فلز می گردد.

اما چنین اتفاقی برای اسپیسر بتنی رخ نخواهد داد. چرا که بتن به طور کلی از مقاومت دمایی مناسبی برخوردار می باشد که احتمال وقوع چنین اتفاقی را تقریبا به صفر می رساند.

 

• یکی بودن جنس

اسپیسر بتنی از جنس خود بتن بوده و چسبندگی بتن به دور آن با درصد بالایی انجام می شود.

عدم پوشش و پس زدن اسپیسر های پلاستیکی و گاها فلزی با باقی ماندن اسپیسر در درون کار ، گاهی باعث باقی ماندن روزنه هایی برای نفوذ عوامل تخریب کننده به درون بتن می شود. این امر خوردگی میلگرد و در نهایت انبساط و انقباض آن را به دنبال دارد که نتیجه آن با ایجاد شکستگی هایی در سطح بتن خود را نمایان می کند.

• ایده آل برای اجرای بتن آب بند

گاهی بنا به خواست پروژه ، برای جداره های سازه ، شرط آب بند بودن و نفوذ ناپذیر بودن بتن مطرح می شود. اگر در درون بتن ماده ای باقی بماند که بتن آن را پس بزند و چفت و بست به خوبی با آن انجام نشود ، با ایجاد ترک هایی آب به درون بتن آب بند نفوذ کرده و باعث تخریب آن می شود.

در چنین مواردی با استفاده از اسپیسر های بتنی می توان از عملیات پوشیدگی اسپیسر ها به طور کامل اطمینان حاصل کرد. بتن ، اسپیسر های بتنی را به خوبی می پوشاند و با آن یکی می شود به طوری که حتی کوچکترین ترک مویی نیز از خود به جا نمی گذارد.

• مقاوم در برابر مواد مخرب

مواد مخرب مانند سدیم کلراید ها و سولفات ها همواره در حال انتظار هستند تا با کوچکترین روزنه ای راه خود را به درون اسکلت پیدا کنند و آن را از درون تخریب کنند.

بلوک ها و میله های اسپیسر بتنی به طور کلی در برابر تمام این مواد می توانند مقاومت قابل توجهی داشته باشند.

• تعداد کمتر

اسپیسر های بتنی در مقایسه با اسپیسر های پلاستیکی به دلیل داشتن مقاومت فشاری بیشتر ، به تعداد کمتری در یک متر مربع استفاده می شوند. این تعداد کمتر سرعت کار را افزایش می دهد که نتیجه آن پیشبرد زودتر پروژه خواهد بود.

یک نمونه اجرای اسپیسر های بتنی در سازه از پیش ساخته

• نصب آسان

جای گذاری و نصب اسپیسر های بتنی ، چه بی گیره و چه با گیره ، بسیار آسان بوده و تقریبا هر شناژ و آرماتور بندی به راحتی می تواند از آن استفاده کند.

• قابلیت تولید سفارشی

اسپیسر های بتنی با اندازه های استاندارد و قالب های از پیش ساخته به تیراژ بالایی تولید می شوند. اما گاهی ضوابط اجرایی یک سازه ابعاد و اندازه های خاص با ویژگی های خاصی را برای اسپیسر می طلبد. در این حالت بسیاری از شرکت های تولیدی اسپیسر ، برای پروژه مورد نظر ، بلوک یا تیر های سفارشی نیز تولید میکنند. در این حالت امکان تعیین واقعی عیار بتن مصرفی برای تولید اسپیسر ها نیز وجود دارد. همچنین در صورت علاقه امکان اضافه کردن مواد افزودنی به بتن برای بالا بردن کیفیت هر چه بهتر اسپیسر نیز وجود دارد.

در انتهای بررسی مزایای اسپیسر بتنی دوباره به این نکته اشاره میکنم که نزدیک بودن ماهیت اجزای سازه تا جای ممکن از درجه اهمیت بسیاری برخوردار است. اسپیسر بتنی نیز ماهیت یکسانی با بتن دارد.

 

معایب استفاده از اسپیسر بتنی

شاید در برابر تمام مزایای اسپیسر بتنی ، معایب آن کمتر به چشم بیاید. اما ما اینجا هستیم تا به بررسی تمام جوانب استفاده از اسپیسر های بتنی بپردازیم. از این رو در ادامه به عمده ترین معایب استفاده از اسپیسر بتنی اشاره خواهیم کرد.

• قیمت

اسپیسر های بتنی هر چقدر هم که کیفیت ساخت بالایی داشته باشند ، هر چقدر ماهیت یکسانی با بتن داشته باشند ، هر چقدر که در برابر تغییرات نیز مقاوم باشند ، باز قیمت نسبتا بیشتر در مقایسه با اسپیسر های پلاستیکی دارند. فاکتور قیمت برای بسیاری از مهندسین و سازندگان قبل از هر چیز دیگری اهمیت پیدا می کند. که متاسفانه گاهی این عمر از ساخت با کیفیت یک سازه ، می کاهد.

اما توجه داشته باشید به دلیل مقاومت بالای اسپیسر بتنی تعداد کمتر مورد نیاز اسپیسر بتنی به نسبت نمونه های پلاستیکی، در مجموع هزینه کمتری را جهت اسپیسر پرداخت خواهید کرد.

• سنگین تر بودن

علاوه بر بالا بودن قیمت اسپیسر بتنی نسبت به اسپیسر های پلاستیکی ، این اسپیسرها وزن بیشتری نیز دارند که این امر برای پروژه های سنگین بیشتر به چشم می آید. جابجایی آنها برای نیرو های کار سخت تر بوده ، و از این رو گاهی در جای گذاری صحیح آنها کوتاهی اتفاق می افتد. و در صورت نبود نظارتی بر اجرا ، باعث ایجاد ضعف در سازه خواهند شد.

کاربرد اسپیسر بتنی

در انواع سطوح ایستاده ، قائم و عمودی مثل دیوار ها، ستون ها و مقاطع دایره شکل مانند شمع کوبی ها می توان از اسپیسر های بتنی استفاده نمود. همچنین در سازه های بتنی از پیش ساخته ، فوم بتن ها استفاده از اسپیسر ها میتواند افزایش کیفیت محصول نهایی را تضمین کند.

علاوه بر انواع دال های بتنی در انواع پروژه های عمرانی نیز اسپیسر بتنی میتواند گزینه خوبی برای استفاده باشد. کاربری از اسپیسر بتنی در سازه های سنگین عمرانی ، برج ها ، سوله ها ، تیر های سنگین ، پل ها و … که اجرای به مراتب حساس تری را می طلبند نیز می تواند گزینه مناسبی باشد.

همچنین استفاده از اسپیسر بتنی در کف سازی های حجیم و سنگین بتنی در شناژ ها ، تیر ها و فونداسیون ها که وظیفه حمل بار بسیار را دارند ، جای هیچ گونه بحثی را از سوی مهندسین تیم اجرا باقی نمی گذارد.

کارآمد بودن اسپیسر آرماتور بندی و اسپیسر فونداسیون از یک سو و هم ماهیت بودن آن ها با ساختار بتن از سوی دیگر همیشه اسپیسر بتنی را روی کاغذ ، بهترین گزینه برای انواع پروژه های عمرانی مطرح کرده است.

 

انواع اسپیسر بتنی

ساختار کلی اسپیسر های بتنی ، به شکلی طراحی شده تا از پوشانده شدن مناسب میلگرد با بتن اطمینان حاصل کند. گاهی اسپیسر ها به شکل بلوک های کوچک در زیر درون کار قرار می گیرند و گاه به شکل تیر های کشیده. از اسپیسر ها هم در المان های افقی سازه استفاده می شود و هم در المان های سازه ای عمودی. کار همه آنها یکی است. اما شاید اختلاف عمده آنها در نحوه نگهداری از میلگرد باشد. بلوک های آماده اسپیسر بتنی گاهی بدون سیم قفل و گاهی با سیم قفل که به آنها اسپیسر گیره دار گفته می شود تولید می گردنند.

تمامی بلوک ها و تیر های اسپیسر بتنی در هنگام ساخت امکان گیره دار شدن را دارند. گیره با گیر کردن یه سر خود به درون اسپیسر و سر دیگر به میلگرد از جابجایی میلگرد در درون قالب و تغییر شکل المان سازه پس از بتن ریز و تحمل بار وارده به آن جلوگیری می کند. همچنین به دلیل ساخت در اشکال و کارگاه های مختلف تحمل بار نقطه ای برای اسپیسر بتنی در یک بازه متغیر بوده و نمی توان برای آنها تحمل بار نقطه ای مشخصی را ثبت نمود.

ما در اینجا به معرفی عمده ترین بلوک های اسپیسر بتنی به میزان درخور مقاله خودمان خواهیم پرداخت تا اندکی شناخت شما را نسبت انواع اسپیسر بتنی بیشتر کنیم.

1. اسپیسر دو شبکه :

استفاده از اسپیسر دو شبکه بتنی به طور معمول در زیر دال‌ های بتنی و کف ‌سازی ها مورد استفاده قرار میگیرد. اسپیسر دو شبکه بهترین گزینه برای سوار کردن دو ردیف میلگرد می باشد. 4 عدد از این نوع اسپیسر بتنی برای نگهداری میلگرد ها در هر متر مربع کافی بوده و استحکام لازم را ایجاد میکند.

2. اسپیسر گرد دیواری:

از اسپیسر بتنی گرد دیواری همانطور که از نامش پیداست در المان های عمودی سازه مانند دیوار ها  استفاده می شود. اسپیسر بتنی خورشیدی و یا اسپیسر بتنی چرخی نام های دیگری هستند که به این دست از اسپیسر ها اختصاص  داده می شود. 3 عدد از این اسپیسر ها در هر متر مربع از المان های عمودی سازه استفاده می شود.

3. اسپیسر سبک:

استفاده از اسپیسر های بتنی برای پروژه ها یعمرانی سبک نیز بسیار رواج دارد. چرا که حساسیت اجرایی در اجرای انواع سازه ‌های سبک و سقف ‌های کامپوزیت، پنل های پیش ساخته بتنی که قطر میلگرد به کار رفته در آنها کمتر از ۱۶ میلیمتر است ، زیاد است. از اسپیسر بتنی سبک در چنین پروژه هایی به میزان گسترده ای استفاده می شود. تعداد 4 عدد اسپیسر بتنی سبک در هر متر مربع نیز توصیه شده است.

4. اسپیسر متوسط:

از اسپیسر بتنی متوسط برای سازه هایی با میلگرد به قطر 10 الی 20 که جز دسته ی متوسط به حساب می آیند استفاده می شود. تعداد ۴ عدد اسپیسر متوسط در هر متر مربع از سطح کف ‌های متوسط و نیمه سنگین و تعداد ۳ عدد در هر مترمربع از تیرها و پوترها توصیه شده است.

5. اسپیسر سنگین:

ساخت و ساز های سنگین مانند فونداسیون ، تیرهای سنگین و کف ، استفاده از اسپیسر بتنی به کارآمد و ویژه ای را می طلبد که اسپیسر بتنی سنگین ، برای بر طرف کردن این نیاز اجرایی ، طراحی و ساخته شده است. قطر میلگرد ها در موارد مصرفی این اسپیسر ها عموما از 18 شروع می شود. تعداد ۴ عدد در هر مترمربع از سطح کف‌ با وزن سنگین و تراکم زیاد و تعداد ۳ عدد در هر مترمربع از تیرها و پوترها استفاده می شود.

6. اسپیسر گیره دار:

استفاده از اسپیسر بتنی گیره دار در پروژه هایی که ثبات و پایدار بودن اسپیسر و جدا نشدن آن از میلگرد مد نظر باشد ، استفاده از اسپیسر های گیره دار گزینه مناسبی می باشد. اکثر انواع اسپیسر های بتنی ، قابلیت مسلح شدن به گیره را نیز دارند.

7. اسپیسر بدون گیره:

اسپیسر های بتنی بدون گیره برای تمام میلگرد ها مناسب بوده و تنها ایراد  اسپیسر های بتنی بدون گیره احتمال چرخیدن و جابجا شدن آنهاست.

 

8. اسپیسر ترکیبی:

اسپیسر هایی وجود دارند که از ترکیب دو یا چند مدل دیگر از اسپیسر های بتنی ساخته می شوند. این نوع کاربری یا به دلیل بهره بردن از مزایای هر کدام از آنها به صورت همزمان یا جهت پیشبرد سریعتر پروژه و کم کردن هزینه ها انجام می شود.

9. اسپیسر کف:

عمده مصرف اسپیسر بتنی کف در فونداسیون هایی با تراکم میلگرد بالا و حجم بتن سنگین می باشد. قابلیت تحمل بار نقطه های بالای آنها باعث مقاومت آنها در برابر بسیاری از نیرو های وارد شده مرده و زنده بر سازه می شود.

 

از دیگر انواع اسپیسر بتنی می توان به اسپیسر بتنی تیرچه نیز اشاره نمود. این اسپیسر بتنی که صرفا جهت ساخت تیرچه می باشد. نحوه جای گذاری آنها نیز هر 50 سانت در درون تیرچه می باشد. لازم به ذکر است که بهتر است جایگذاری اسپیسر بتنی تیرچه با فاصله گرفت 20 سانتی از هر سر تیرچه انجام بپذیرد.

جهت مشاوره به منظور تهیه مناسب ترین نوع اسپیسر جهت انواع سازه های بتن آرمه با دفتر فروش اسپیسر شاپ تماس حاصل فرمایید