بتن یک هفته ای، طبق شرایطی که در این مدت زمان در داخل قالب ها نگهداری شده است، دارای مقاومت ساختاری پایینی شده و در نتیجه، آمادگی آزمایش شدن تحت شرایط فشاری و کششی خاصی را دارد.
در واقع اگر بخواهیم برایتان واضح تر بیان کنیم، میزان استحکام بتنی که تنها 7 روز از قالب گیری آن گذشته است، چیزی بین استحکام بتن 30 روزه و فوندانسیون تر و تازه است.
حتماً می دانید که بتن ها با توجه به ساختار مواد اولیه و مدت زمانی که از تولید مخلوط سیمان آن ها گذشته است، آزمایش های متفاوتی جهت تعیین ویژگی های کیفیتی را می طلبند.
بنابراین، از بتنی که یک ماه از قالب گیری آن گذشته است، نسبت به بتن دو یا سه روزه انتظار متفاوتی می رود و تنها وجود آزمایش های ثابت با دستگاه های استاندارد، قضاوت صلاحیت برآورده نمودن این انتظارات را بر عهده دارند.
آیا آزمون بتن هفت روزه استاندارد است؟
سنجش بتن ها بایستی در شرایط مشخص و طبق قواعد خاصی انجام پذیرند تا نتایج مورد انتظار حاصل شوند. این استانداردهای خاص در نقاط مختلف دنیا متفاوت اند.
برخی از مطرح ترین این استانداردها عبارت اند از: ASTM آمریکا، BS انگلستان، DIN آلمان و ISIRI مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
آزمایش های مربوط به بتن های تازه ساخت
همانطور که در ابتدای مطلب اشاره نمودیم، بتن هفت روزه عاری از استحکام نیست و در نتیجه سنجش مقاومتی خاصی برای آن در نظر گرفته شده است. در ادامه به اصلی ترین مراحل تعیین صلاحیت مصالح بتنی 7 روزه به طور مفید و مختصر پرداخته ایم.
تعیین مقدار حباب هوا (اندازه گیری حجمی)
برای تعیین مقدار هوای موجود در بتن تازه هفت روزه فارغ از نوع یا تراکم سنگدانه های آن اعم از متراکم، اسفنجی و یا سبک، از این آزمایش استفاده می شود.
نحوه انجام اندازه گیری حجمی بتن بدنی صورت است که ابتدا با استفاده از کمچه و ماله، ظرف استوانه ای را با بتن تازه مخلوط شده در سه لایه هم عمیق پر می کنند. سپس هر لایه را 25 بار میله زده و پس از آن به کناره ظرف استوانه ای بتن 10 الی 15 بار ضربه می زنند.
در نهایت پس از ریختن لایه سوم، بایستی سطح بتن به وسیله میله ای به صورت کامل صاف و یکنواخت شود تا با لبه ظرف استوانه ای هم سطح گردد و سپس لبه ظرف تمیز شود.
تعیین مقاومت فشاری
دومین آزمایشی که برای این بتن ها تعریف شده است، توانایی حداقل فشار استانداردی است که توسط دستگاه های آزمایشگاهی بر آن ها وارد می شود.
این آزمایش به طور معمول برای بتن های 28 روزه می باشد، اما ممکن است در سنین 3 و 7 روزه و در موارد کمتری در سنین 1، 2 و 14 روز و همچنین 13 و 26 هفته و یک سال انجام شود.
لازم به ذکر است سازندگان و آزمایشگران معیاری را برای مقاومت بتن مطرح نموده اند که در آن مسئولیت تحمل نیروهای وزنی و کششی فقط بر عهده قطعه بتنی نیست، چرا که آن ها خوب می دانند در صورت به کارگیری بتن با میلگردهای اسپیسر دار (پلاستیکی یا بتنی)، فشار وارده بر تمامی اجزا تقسیم خواهد شد.
آزمایش مقاومت فشاری به دو روش ASTM بر روی نمونه های استوانه ای 300×150 میلی متری و BS بر روی نمونه های مکعبی 150 یا 200 میلی متری انجام می شود. سپس بتن در چند لایه داخل قالب ریخته شود.
بهتر است بدانید که به منظور جلوگیری از چسبندگی ملات به جداره قالب، باید یک لایه نازک روغن معدنی به دیواره داخلی قالب ها مالیده شود. نمونه ها پس از 24 ساعت از قالب بیرون آورده می شوند.
در محیط آزمایشگاه به منظور جلوگیری از کاهش رطوبت نمونه های قالب گیری شده، بایستی آن ها را به مدت بیش از 20 ساعت و کمتر از 48 ساعت در دمای 7/1±23 درجه سانتی گراد نگهداری کنند. توصیه می شود که نمونه طوری زیر دستگاه آزمایشگاه قرار گیرد که جهت بار عمود بر جهت بتن ریزی نمونه در قالب، اعمال شود.
تعیین مقاومت کششی
سنجش پتانسیل مقاومت فشاری و حتی کششی بتن نیمه سخت، با این روش امکان پذیر است. انجام این تست به این صورت است که ابتدا آزمونه های استوانه ای قالب گیری شده یا مغزه گیری شده از داخل بتن را به صورت افقی بین دو صفحه دستگاه آزمایش قرار داده، سپس با اعمال نیروی فشاری قطری روی آزمونه استوانه ای، آن را دو نیم می نمایند.
دستگاهی که واجد شرایط آزمایش بتن مغزه گیری شده می باشد، بایستی دارای مشخصات ذیل باشد:
- صفحات یا تکیه گاه های مکمل از جنس فولاد باشند (اگر قطر یا بزرگترین بعد سطح تکیه گاهی رکاب بالایی یا پایینی کمتر از طول استوانه مورد آزمون باشد).
- عرض آن ها باید حداقل 51 میلی متر باشد.
- ضخامت آن ها از فاصله بین لبه رکاب های تکیه گاهی مستطیلی یا کروی یا انتهای استوانه کمتر نباشد.
- تکیه گاه ها یا صفحات باید به گونه ای مورد استفاده قرار گیرند که بار در تمام طول آزمونه اعمال گردد.