آزمایش های بتن و اجزای آن

مصالح بتنی همچون بلوک ها و آجرها، اسپیسرها و فوندانسیون ها، سال هاست به اساسی ترین نیازهای هر ساختمان سازی تبدیل شده اند.

مزایایی از قبیل دسترسی آسان به ساده ترین مواد اولیه و صرفه جویی قابل ملاحظه در هزینه ها، بدون آن که از کیفیت کار کاسته شود، باعث شده تا صنعت ساخت و ساز بدون وجود این مصالح کاملاً بی معنی و امکان ناپذیر قلمداد شود.

تفاوت بتن آزموده نشده با سنگ پوچ!

درست است که بتن ها قسمت اعظم و قدرت اصلی هر سازه ای را احاطه کرده اند، اما چرا با این حال شاهد ضعف های ساختی در بسیاری از مناطق هستیم؟

اصلی ترین علل اشتباهات ساخت و سازی در فرآیندهای بتن سازی و بتن ریزی عبارت اند از:

• عدم تجربه کافی
• عدم دانش کافی نسبت به بتن و پروسه تولید و ریخته گری آن
• عدم شناخت کافی نسبت به شرایط آب و هوایی منطقه پروژه

سؤالی که اکنون ذهن ها را ممکن است درگیر نماید، این است که: «راه حل چیست؟» اینجاست که پدیده ای به نام آزمایش به کمک همه آمده است!

آزمایش بتن چیست و چگونه انجام می شود؟

نکته ای که خیلی ها سهواً یا عمداً بدان توجه ندارند، این است که پروسه استفاده از بتن به هر شکل و اندازه ای، نیازمند آن است که صفر تا صد تولید آن با نظارت و رعایت اصول تعیین شده انجام شود.

آزمایش هایی با توجه به نوع، استحکام و کاربرد مصالح بتنی به صورت استاندارد و علمی طراحی شده اند که توانایی این مصالح در زمینه خود را اثبات می نمایند. در این مقاله تصمیم گرفتیم تا اصلی ترین این سنجش ها را برایتان توضیح دهیم.

توجه داشته باشید که هر یک از این آزمایش ها به طور کامل و دقیق در مقالات جداگانه در مقاله مخصوص اسپیسرهای پلاستیکی بررسی شده اند.

گفتنی است تجهیزات دیگری برای قالب بندی و مقاومت بتن مورد استفاده قرار می‌ گیرند که یکی از آنها اسپیسر می باشد که  اسپیسر بتن در مدل ها و شکل‌های متنوعی تولید و طراحی می گردند که در مقالات مربوطه بطور تخصصی در خصوص آنها صحبت شده است.

آزمایش های مربوط به بتن 28 روزه

• آزمایش مقاومت فشاری

آزمایش مقاومت فشاری به دو روش ASTM بر روی نمونه های استوانه ای 300×150 میلی متری و BS بر روی نمونه های مکعبی 150 یا 200 میلی متری انجام می شود. سپس بتن در چند لایه داخل قالب ریخته شود.

• آزمایش چکش اشمیت

دستگاه چکش سه کیلوگرمی اسمیت، همانطور که گفته شد، یکنواختی یا عدم یکنواختی بتن را براساس ارقام به ما نشان خواهد داد. به این صورت که بعد از ضربه زدن، وزنه باز شده و توسط یک شاخص متصل به این وزنه، میزان بازگشت نمایان خواهد شد. این میزان برگشت بیانگر فاصله برگشت وزنه می باشد. این نتایج در منحنی کالیبره قرار می گیرد و مقاومت فشاری را تعیین می نماید.

آزمایش های مربوط به بتن 7 روزه

• تعیین مقدار حباب هوا (اندازه گیری حجمی)

نحوه انجام اندازه گیری حجمی بتن بدنی صورت است که ابتدا با استفاده از کمچه و ماله، ظرف استوانه ای را با بتن تازه مخلوط شده در سه لایه هم عمیق پر می کنند. سپس هر لایه را 25 بار میله زده و پس از آن به کناره ظرف استوانه ای بتن 10 الی 15 بار ضربه می زنند.

در نهایت پس از ریختن لایه سوم، بایستی سطح بتن به وسیله میله ای به صورت کامل صاف و یکنواخت شود تا با لبه ظرف استوانه ای هم سطح گردد و سپس لبه ظرف تمیز شود.

نکته: تست مقاومت فشاری، از آزمایش های مشترک بین بتن های 7 و 28 روزه به حساب می آید.

آزمایش های بتن

• آزمایش تعیین ارزش ماسه ای

شیوه آزمایش نیز اینگونه است که ابتدا محلولی از نمک طبیعی و آب به غلظت 1 درصد را تهیه کرده، سپس حدوداً 50 سی سی از آن را در یک استوانه مدرج 250 سی سی ریخته و ماسه را به آرامی به محلول اضافه می کنند. ماسه ریزی تا وقتی که سطح ماسه درون استوانه به 100 سی سی برسد، ادامه دارد.

سپس استوانه را به شدت تکان داده و آن را بدون حرکت در محلی قرار می دهند و پس از گذشت 3 ساعت، ارتفاع قشر لای را در بخش فوقانی ماسه را اندازه خواهند گرفت.

• آزمایش تعیین جذب آب سنگدانه های فوندانسیون

یکی از پراهمیت ترین خاصیت های سنگدانه ها، توانایی آن ها در جذب آب به داخل منافذ خود می باشد. سنگدانه ها از نظر جذب آب به چهار دسته تقسیم می شوند: اوور درای یا کاملاً خشک، ایر درای یا خشک شده در هوا و اشباع با سطح خشک خیس یا تر (اشباع با سطح مرطوب).

• دانه بندی مصالح سنگی

برای دسته بندی دانه ها، از الک هایی با اندازه های مشخص و استاندارد استفاده می شود.

• تست مقاومت سایشی

مقاومت سایشی بتن، در مواردی همچون سازه های هیدرولیکی، روسازی ها و پیاده روهای بتنی بسیار هائز اهمیت است. مقاومت سایشی سنگدانه های درشت بتن فوندانسیون با استفاده از دستگاهی به نام لس آنجلس آزموده می شود.

هنگامی که استوانه دستگاه می چرخد، در اثر ضربه زدن، سنگدانه ها را دچار سایش و لهیدگی می کند. درصد مصالح از دست رفته، بیانگر میزان سایش سنگدانه ها است.

• کارایی بتن (اسلامپ)

آزمایشی که جهت تعیین میزان کارایی استفاده می‌ شود، آزمایش اسلامپ است. در واقع تست اسلامپ از مهم ترین فاکتورهای جداسازی بتن ها براساس میزان کارایی بر حسب روان بودن آن ها می باشد.